İdrar sıkışması, gece idrar yapma için uyanma, idrar yapma hızında azalma, idrar yapamama ve bazen de idrar kaçırma erkeklerde en sık saptanan idrar yolları şikayetleridir. Çoğu zaman hastalar bu şikayetlerinin prostat büyümesine bağlı olduğunu düşünür. Bazen de hekimi tarafından şikayetler prostat kaynaklı düşünülür ve hastaya ameliyat önerilir.
Yapılan çalışmalarda prostat ameliyatı olan hastaların %30-35’inde şikayetlerin ameliyata rağmen devam ettiği gözlenmiştir.
Prostat ameliyatı sonrası devam eden şikayetler ve nedenleri!
İdrar kaçırma: Mesane çıkımındaki sfinkter (idrar tutan kasların) zarar görmesi
Sık idrara gitme/gece idrara sık gitme: Şeker hastalığı, kalp hastalığı, böbrek rahatsızlığı, gece aşırı sıvı tüketme, idrar yolları tıkanıklığının tam giderilememiş olması, gece aşırı sıvı atımı veya tek başına başından beri mesane bozukluğu olabilir.
İdrar yolları enfeksiyonu: hastane enfeksiyonu ya da sonda kaynaklı olabilir.
İdrar yaparken zorlanma: Mesane yetmezliğine ya da prostata veya darlığa bağlıdır.
Prostat ameliyatına rağmen şikayetleri düzelmeyen hastalar ne yapmalı?
- Öncelikle bir daha ameliyat olmadan şikayetlerin nasıl oluştuğu anlaşılmalıdır.
- Üroflov ve artık idrar ölçülmelidir.
- Ürodinami ile alt üriner sistem değerlendiirlmelidir.,
- Ek hastalıklar kontrol edilmeli, gerekli tedaviler başlanmalıdır.
- Enfeksiyon kontrolü
- İdrar tahlili
- Görüntüleme
- Son seçenekte sistoskopi
Gece hiç uyanmayan bir kişinin artık sürekli olarak gecede 1 kez bile uyanması sorun olabilir. Aynı şekilde gecede sıvı alımına bağlı 1 kez uyanan ancak son zamanlarda 2-3 kez uyanmaya başlayan ve bunun devamlı hale geldiği hastalar.
Neden olur?
- Hatalı sıvı tüketimi:
Sıvı alımının çok fazla olması, idrar söktürücü içeceklerin çok alınması (akşam saatlerinde çay, kahve, asitli içecekler), bazı yiyeceklerin zamansız alınması (karpuz, meyve, sulu gıdaların uyumadan önce alınması) hastalık olmasa bile gece sık sık idrar yapmak için uyanmaya yol açabilir.
- Uyku sorunları:
Uyku sorunu olan kişiler sık idrar yapmak için tuvalete gidebilirler. Bazen de idrar yapma ihtiyacı uyku sorununa yol açabilir. Uyku apne sendromu ve diğer durumların ayrımını iyi yapmak gerekebilir.
- Prostat ve mesane hastalıkları: Prostat büyümesi, prostat kanseri, mesane küçülmesi, mesane hastalıkları, böbrek hastalıkları, enfeksiyonlar, bağırsak hastalıkları, vb.
- Gece idrar üretiminde artma:
Gece çıkarılan idrar miktarı artarsa bir kişi normal olsa bile idrar yapmak için gecede bir ya da daha fazla uyanır. Böbrek hastalıkları, antidiüretik hormon eksikliği, uyku apne sendromu bunlara yol açan bazı hastalıklardır. Gençlerde gece üretilen idrarın tüm gün üretilene oranı %20’nin üstüne çıkmamalıdır. Yaşlılarda bu oran %33’ü aşmamalıdır
- Hipertansiyon, Diyabet Mellitus, Diyabetus İnsipidus, Aşırı aktif mesane, Obezite ve diğer metabolik hastalılar
- İlaçlar: İdrar söktürücü, hipertansiyon ilaçlarının uygun olmayan zamanlarda alınması
Ne yapmalı?
Yaşam stili değişiklikleri:
- Akşam yemeğinden sonra alkol, çay, kahve içmemek- karpuz ve diğer sulu gidalar tüketmemek
- Yatmadan önce su, süt, meyve suyu içmemek
- Tıbbi açıdan sakınca yoksa günde 2 lt’nin altında sıvı içmek ( taş hastaları hariç)
- Uyumadan önce idrarı boşaltma
- Yatmadan 2-3 saat önce ayakların yüksek tutulması (özellikle yaşlılarda)
- Kilo kaybı
- Orta düzeyde fiziksel egzersiz yapma
İlaçlar:
- Aşırı aktif mesane olanlarda antimuskarinik ilaçlar, beta agonistler
- Aşırı idrar üretimi olanlarda desmopressin ( yaşlılarda çok dikkatli kullanılmalı ve kanda sodyum kontrolü şarttır)
- Hipertansiyon ilaçlarını yatmadan önce yutmama- daha erken alma
- Varsa diğer ürolojik hastalıkların tedavisi
